Opwarmen van moedermelk
30 mei 2022Piercings en tatoeages
30 mei 2022Het bekken
Het bekken bestaat uit drie botten; aan de zijkant de rechter- en linkerbekkenhelft en aan de achterkant ligt het heiligbeen. Deze botten zijn met elkaar verbonden door middel van gewrichten, die bestaan uit kraakbeen en gewrichtsbanden. De stevigheid van die banden bepaalt hoe stabiel het bekken is.
Bekkeninstabiliteit
Men onderscheid twee vormen van bekkeninstabiliteit: hormonale en mechanische bekkeninstabiliteit. De eerste vorm ontstaat tijdens de zwangerschap of vlak na de bevalling als gevolg van het verweken van de banden. De tweede vorm ontstaat als gevolg van mechanische problemen tijdens de bevalling zoals het te ver oprekken van de banden, bijvoorbeeld door een groot kind in een stuitligging of een tang- of vacuümverlossing.
Zwangerschap
Tijdens de zwangerschap maakt de placenta onder andere het hormoon relaxine aan, dat de banden weker maakt. Hierdoor heeft de baby tijdens de zwangerschap meer ruimte in de baarmoeder en kan hij bij de bevalling gemakkelijker door het bekken, omdat dit door de lossere banden een beetje meegeeft. Er is overigens geen verband aangetoond tussen de hoeveelheid relaxine die een zwangere vrouw aanmaakt en de mate waarin zij eventueel klachten krijgt van bekkeninstabiliteit.
Soms is de steun die de verweekte banden nog aan het bekken kunnen geven onvoldoende. Daardoor raakt het bekken uit balans. Ook de veranderde lichaamshouding door het zwaarder worden van de buik heeft invloed op het bekken en kan pijnklachten veroorzaken.
Pijn in het bekken
Door de versoepeling van de banden in het bekken moeten de spieren om het bekken heen meer kracht leveren om het bekken stabiele te houden. Wanneer deze spierkracht tekortschiet, levert de grotere beweeglijkheid van het bekken pijnklachten op. Die pijn is vooral te voelen bij het schaambeen, de stuit en/of de linker-of rechterbil. Niet alle pijn in het bekken is bekkeninstabiliteit. Pijn op andere plaatsen rond het bekken, zoals onderbuik en heupen, is meestal geen gevolg van bekkeninstabiliteit.
Afwisseling: rust en beweging
Rust en beweging zijn heel belangrijk om de klachten bij bekkeninstabiliteit te verminderen. Rust is nodig om de banden te sparen en het lichaam te kunnen ontspannen. Beweging is nodig om de spieren actief te houden en zo spierzwakte te voorkomen. Het is zaak tot een evenwichtige afwisseling te komen van rust en activiteit, waarbij de pijnsignalen van het lichaam als leidraad dienen. Als de klachten tijdens de zwangerschap je belemmeren bij je dagelijkse bezigheden, kun je ze contact opnemen met een fysiotherapeut of oefentherapeut die gespecialiseerd is in bekkenproblemen.
Na de bevalling
Afhankelijk van de ernst van de klachten tijdens de zwangerschap en mogelijke problemen tijdens de bevalling kun je na de bevalling nog (steeds) te kampen hebben met pijn.
Behalve dat je moet herstellen van je zwangerschap en de bevalling, heb je nu ook de zorg voor een kleine baby. Wanneer je veel klachten hebt, is het zelf wassen en aankleden van je kindje misschien niet goed mogelijk. Voordat je het gevoel hebt dat je helemaal niets voor je pasgeboren kindje kunt doen, is het goed je te realiseren dat jij alleen het kunt voeden. En ook knuffelen lukt eigenlijk altijd wel.
Hormonen
Met de geboorte van de placenta stopt de productie van de hormonen die de bekkenbanden weker maken. Borstvoeding geven houdt je lichaam niet langer in een ´zwangere´ toestand, ook al wordt dit wel vaak beweerd. Er zijn geen aanwijzingen dat het geven van borstvoeding en de daarbij betrokken hormonen prolactine en oxytocine het herstel van bekkeninstabiliteit na de bevalling negatief beïnvloeden.
Herstel
De meningen van therapeuten over de invloed van borstvoeding op bekkeninstabiliteit zijn verdeeld. Er zijn therapeuten die aangeven dat het geven van borstvoeding geen enkel effect heeft op de bekkenproblemen. Er zijn ook therapeuten die menen dat door het geven van borstvoeding het lichaam minder snel ontzwangert, waardoor het herstel van de bekkenklachten minder snel verloopt. Navraag bij een van de centra voor bekkenklachten, het Spine & Joint Centre in Rotterdam, leert enkel dat hun ervaring is dat de invloed van bijvoorbeeld hormonen en dus ook borstvoeding bij elke vrouw verschillend is. Zij adviseren vrouwen dan ook uit te proberen wat voor hen het beste werkt.
Wanneer een therapeut aanraadt te stoppen met borstvoeding kan het verstandig zijn te overleggen met een lactatiekundige IBCLC of LLL-leidster om alle mogelijkheden op een rij te zetten.
Borstvoeding
Als je borstvoeding wilt geven en je hebt bekkeninstabiliteit, is er medisch gezien geen reden om het niet te doen. Borstvoeding kun je liggend en zittend geven. Je kunt je eigen lichaamshouding dus afwisselen, wat juist geadviseerd wordt bij instabiliteit van het bekken.
Maak het jezelf gemakkelijk
Wanneer je klachten zo erg zijn dat je amper uit de voeten kunt, kun je je pasgeboren baby bij je op bed leggen en alle spullen die nodig zijn voor zijn verzorging om je heen verzamelen. Als er dan ook eten en drinken voor jezelf binnen handbereik is, hoef je geen trappen te lopen en kun je zelf kiezen wanneer je welke activiteit doet. Ook als je bedlegerig bent, heb je waarschijnlijk oefeningen gekregen van je therapeut. Dat is vaak al meer dan genoeg beweging. Je kindje en alle andere spullen in de buurt, is dan reuze handig.
Huishouden
Het is prettig als je je volledig kunt richten op de zorg voor je baby en je eigen herstel. Als je tijdens de zwangerschap hulp nodig had in het huishouden, probeer dan ook nu nog gebruik te maken van deze hulp. Ben je in staat een stukje te lopen, doe dat dan achter de kinderwagen en niet achter de stofzuiger.
Oudere kinderen
Wanneer je al oudere kinderen hebt, kan het goed zijn voor hen extra hulp te regelen. In de hectische periode van een nieuw broertje of zusje erbij hebben zij ook extra aandacht nodig. En ook voor je oudere kinderen geldt: laat het zware werk zoals aankleden, naar de wc helpen, en naar school brengen over aan anderen. Zelf kun je dan je energie besteden aan een verhaaltje voorlezen, een puzzel maken of een spelletje spelen.
Belangrijkste aandachtspunten na bevalling
De belangrijkste aandachtspunten na de bevalling zijn: zorg voor afwisseling van rust en activiteit; besteed waar het kan taken uit en zorg goed voor jezelf, je baby en de andere kinderen.
Het geven van borstvoeding wordt door sommige moeders ervaren als vermoeiend, omdat ze het altijd zelf moeten doen. Het geeft je echter ook de gelegenheid om rustig met je kindje te gaan zitten of liggen. En wanneer je verder beperkt bent in het zorgen voor je kind, geef je hem aan de borst het belangrijkste: voeding, warmte en liefde.
Bronnen
- Albert H. et al. Circulating levels of relaxin are normal in pregnant women with pelvic pain. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol 1997; 74(1):19-22.
- Bekkenpijn: www.gezondbewegen.nl
- Hansen A. et al. Relaxin is not related to symptom-giving pelvic girdle relaxation in pregnant women. Acta Obstet Gynecol Scand 1996; 75(3):245-9.
- Kleiverda, G. Bekkenpijn, bekkeninstabiliteit en zwangerschap. Brochure patiëntenvoorlichting NVOG 2001: www.nvog.nl