Piercings en tatoeages

Vrouwen nemen steeds vaker een tatoeage of piercing, vaak in dezelfde periode dat zij moeder worden. Tegelijk met de toegenomen populariteit van lichaamsversiering, geven ook steeds meer moeders borstvoeding. Met die stijgende borstvoedingscijfers wereldwijd wekt het geen verbazing dat veel vrouwen die tatoeages of piercings hebben of overwegen, vragen hebben over de veiligheid hiervan met betrekking tot borstvoeding. Dus wat doet een getatoeëerde, gepiercete (aankomend) borstvoedende moeder dan? Is er borstvoeding mogelijk?

Gezondheidseffecten piercings

Plaatsen

Tepelpiercings kunnen horizontaal, verticaal of diagonaal aangebracht worden afhankelijk van de anatomie van de tepel en het soort sieraad. Er kan een piercing in één of beide tepels worden aangebracht en zelfs vrouwen met vlakke of ingetrokken tepels kunnen een piercing krijgen. Het is zelfs zo dat tepelpiercing gebruikt kan worden als een remedie, omdat de piercing helpt de tepel naar buiten te houden.

Risico’s

Tepelpiercings vragen geduld en zijn niet zonder risico. Tepelpiercings kunnen een jaar nodig hebben om volledig te genezen, met infecties en afstotingen als meest voorkomende problemen. Het is belangrijk om direct naar een arts te gaan als een van deze problemen zich voordoet. Herhaaldelijk op dezelfde plek piercings laten plaatsen kan littekenweefsel veroorzaken, wat melkkanalen kan blokkeren.

Piercing en borstvoeding

Als je een piercing overweegt en ook een kinderwens hebt, is het te verkiezen om de piercing minstens 12-18 maanden voordat je zwanger wilt worden te laten plaatsen. Dit geeft de piercing de tijd om te genezen voordat de lichamelijke en hormonale veranderingen plaatsvinden die bij de zwangerschap horen. Het geeft ook de mogelijkheid de sieraden te verwijderen tijdens het borstvoeden zonder dat je je ongerust hoeft te maken over het dichtgroeien van het kanaaltje.
Een betrouwbare piercer zal bovendien niet bewust bij een zwangere vrouw een piercing zetten. Je riskeert niet alleen je eigen gezondheid, maar ook die van de baby. Het genezen van een piercing vraagt het nodige van het immuunsysteem, evenals een zwangerschap. Ook bij een voedende moeder zal vrijwel nooit een piercing gezet worden. De tepel heeft tijd nodig om te genezen en zolang moet er geen speeksel in de wond komen. Ook moet de piercing blijven zitten zolang het genezingsproces duurt. Iets wat vrijwel onmogelijk is als een jonge baby regelmatig aan de borst drinkt.

Melkproductie

Sommige vrouwen die al een tepelpiercing hebben, maken zich zorgen of ze wel borstvoeding kunnen geven. Anekdotisch bewijs op piercing-forums wijst erop dat borstvoeding normaal gesproken niet in de knel komt door bestaande tepelpiercings. Menselijke tepels hebben ongeveer acht tot twaalf melkkanaaltjes. Het is daarom onwaarschijnlijk dat een goed genezen piercing al deze kanaaltjes blokkeert.

Daarentegen is er wel recent onderzoek wat erop wijst dat sommige vrouwen met tepelpiercings een verminderde melkproductie hadden, mogelijk door geblokkeerde melkkanalen. Vaak merken moeders dat er melk lekt uit de plek waar zij een sieraad verwijderen voor een voeding. Dit kan problemen geven als de melkstroom te snel is voor je baby om te verwerken. Wees alert op stuwing en let op verstoppingen of borstontsteking, wat verergerd kan worden door tepelpiercings.

Het is aan te raden de piercing voor elke voeding te verwijderen, om verstikkingsgevaar voor je baby te voorkomen. Wel voeden sommige vrouwen met een flexibele staaf van teflon. Het verwijderen van je piercing tijdens de voeding vermindert ook het risico op aanlegproblemen, verwonding in het mondje en het doorgeven van bacteriën via het sieraad aan je baby.

Als je de piercing weglaat tot je kindje is gespeend, is het mogelijk dat zelfs een volkomen genezen piercing dichtgroeit. Sommige vrouwen ervaren tepelpijn in een tepel waar een piercing in heeft gezeten. Je kunt de piercing open houden door deze regelmatig door te prikken. Als een gaatje volledig dichtgroeit, wacht dan minimaal drie maanden voordat je op die plek opnieuw een piercing laat plaatsen. Als je problemen mocht hebben met borstvoeding, neem dan contact op met een LLL-leidster of een IBCLC-gecertificeerde lactatiekundige. Ga voor problemen met je piercing naar een gekwalificeerde piercing-studio.
 

Gezondheidseffecten tatoeages

Aanbrengen

Tatoeages (standaard of permanente make-up) worden aangebracht door inkt in de huid te injecteren. Dit proces geeft kleine bloedinkjes en is meestal de eerste 24 uur pijnlijk. Gedurende het genezingsproces kan de huid gaan glimmen of vervellen, dit duurt meestal maximaal een week.

Risico’s en nazorg

Tatoeages zijn niet zonder risico. Zoals bij piercings het geval is, is een infectie het grootste risico van een tatoeage. Plaatselijke infecties kunnen optreden als het aanbevolen nazorgprotocol niet opgevolgd word. Nazorg houdt in dat de tatoeage schoon gehouden wordt met milde zeep en water, dat er niet gepulkt wordt aan velletjes en korstjes en dat de tatoeage uit de zon wordt gehouden.

Tatoeage en borstvoeding

Voor zover bekend, hebben bestaande tatoeages, op de borst of ergens anders, geen invloed op het geven van borstvoeding. De mogelijkheid dat inkt in het bloedplasma van de moeder terecht komt en vervolgens in de melkproducerende cellen in de borst zou verwaarloosbaar zijn. Allergische reacties op de gebruikte inkt zijn echter wel mogelijk.

De meerderheid van de professionele tatoeëerders zullen niet bewust een borstvoedende moeder tatoeëren, of zij zullen haar proberen te overtuigen (voorlopig) af te zien van de tatoeage. Men is van mening dat het lichaam tijd nodig heeft om te herstellen van het zetten van de tatoeage en dat is moeilijker voor het lichaam als er melk wordt geproduceerd. Ook kan een ziekte, overgedragen tijdens het plaatsen van de tatoeage, via de moeder het kind besmetten. Dit is een afweging die de moeder zelf moet maken. Bij een professionele tatoeagestudio, waar de hygiënische voorschriften nauwgezet gevolgd worden, is het risico op infecties kleiner.

Verwijderen tatoeages

De schatting is dat twintig procent van de mensen die een tatoeage laat zetten later spijt krijgt en deze wil laten verwijderen. Het verwijderen van tatoeages gebeurt met lasers. Met de laser worden korte stoten van intens licht gegeven, die tot in de huid doordringen en zo door de tatoeage-inkt worden opgenomen. De laser zorgt ervoor dat het pigment van de tatoeage uiteenvalt in kleinere delen, die door het immuunsysteem van het lichaam worden opgepikt en gefilterd. Bij dit proces ontstaan geen bloedingen, en worden weinig bijwerkingen gezien.

In 2018 geeft de schrijfster van het hier vertaalde artikel een lezing waarin zij vertelt dat er inmiddels meer onderzoek is gedaan naar het verwijderen van tatoeage met laser.
Er is geen onderzoek gedaan naar de verwijdering van tatoeage tijdens de borstvoedingsperiode. Wel is er onderzoek gedaan naar de manier waarop tatoeage inkt uiteenvalt tijdens een laserbehandeling. De deeltjes die hierbij achterblijven zijn zo klein dat het zeer aannemelijk is dat deze in de melk terecht kunnen komen. Bovendien komen deze na een laserbehandeling in hoge concentraties in het bloed. 
Het verwijderen van tatoeage tijdens de borstvoeding zou daarom kunnen leiden tot overgang van delen van de uiteengevallen inkt. Dit zou schadelijk kunnen zijn voor de zuigeling. Tot verder onderzoek gedaan is, adviseert de schrijfster het verwijderen van tatoeage uit te stellen tot na de borstvoedingsperiode.

Als er toch een behandeling plaatsgevonden heeft om een tatoeage te verwijderen, en er zijn zorgen, is het verstandig terug te gaan naar de tatoeagestudio, of naar de dermatoloog die de tatoeage heeft verwijderd. Als het een noodgeval is, raadpleeg dan direct een arts.

Regels en wetten

Tatoeage- en piercingstudio’s met een goede reputatie onderschrijven regels en wetten om hun klanten te beschermen en om het beroep te legitimeren. Binnen de Europese Unie verschilt de wetgeving van land tot land. In de Verenigde Staten, Engeland en Australië kan een moeder geen melk doneren aan een moedermelkbank als zij een piercing of tatoeage heeft laten zetten in de voorgaande twaalf maanden, vanwege mogelijke overdracht van ziekten.

Wetgeving in Nederland

Sinds 1 juni 2007 geldt in Nederland het Warenwetbesluit tatoeëren en piercen. Dit houdt in dat iedereen die tatoeëert en piercet hygiënisch moet werken en een vergunning moet hebben. Een vergunning wordt alleen verleend als de tatoeëerder, piercer, juwelier of behandelaar zich houdt aan allerlei hygiëneregels. De plaatselijke GGD is degene die namens de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport de vergunning verleent.

Op de website www.veiligtatoeerenenpiercen.nl staan alle studio’s, schoonheidssalons en juweliers die een vergunning hebben. De overheid adviseert om alleen een tatoeage of piercing te laten aanbrengen bij ondernemingen die in het bezit zijn van een vergunning.

Wetgeving in Vlaanderen

Sinds 2006 gelden in België strenge regels voor piercings en tatoeages. Tatoeages mogen alleen gezet worden door personen die erkend zijn door de minister van Volksgezondheid. In de Belgische wetgeving staat expliciet vermeld dat wie zwanger is, een arts moet raadplegen vooraleer een tatoeage of piercing kan worden gezet.

Bronnen

Vertaling en bewerking van Body modification and breastfeeding: What you need to know van Robyn Roche-Paull, New Beginnings, LLLI 2009/4. Het origineel is te lezen op: http://www.llli.org/nb/nbiss4-09p4.html

iLactation; Diversity Culture and Infant Feeding: (maart-mei 2018) Babies, Breasts and Body Mods: Where Body Art and Breastfeeding Collide.
Robyn Roche-Paull, BSN, RNC, MNN, IBCLC, LLLL