Bijvoeding: zelluf eten

'Zelluf doen', is een  veelgehoorde zin van peuters. Maar ook baby's willen alles graag 'zelluf doen', ook al kunnen ze dat nog niet in woorden zeggen. Zelf doen begint eigenlijk al bij de geboorte. Als de moeder de gelegenheid schept, gaat de baby uit zichzelf aan de borst. En als zijn moeder op zijn signalen in blijft gaan, kan de baby zelf bepalen wanneer hij aan de borst wil en hoe lang. De borst kun je niet opdringen, als een baby zijn mond niet opendoet dan wordt er gewoon niet gedronken. Baby's die zelf mogen bepalen wanneer en hoeveel ze drinken, leren hun lichaamsignalen goed kennen; ze weten precies wanneer ze honger hebben en wanneer ze verzadigd zijn.

Maar dan breekt het moment aan dat je baby vast voedsel mag gaan eten. Plotseling moet het proces van zelf eten worden doorbroken en moeten ouders ineens gepureerde voeding met een lepeltje aan hun kind voeren. Terwijl het kind ontwikkelingstechnisch juist toe is aan echt vast voedsel dat het in het knuistje zelf naar het mondje kan brengen. Wil je je kind leren eten? Dat kan het allang!

Mondmotoriek

Bij het eten en drinken is de mondmotoriek heel belangrijk. De eerste drie tot vier maanden functioneert de mondmotoriek volgens reflexen; je baby doet alles onwillekeurig. De voedingsreflexen zijn bedoeld om te overleven. Zonder die reflexen zou je baby niet kunnen eten en drinken. De zoekreflex zorgt ervoor dat  je baby zijn hoofdje beweegt in de richting van een prikkel (je tepel) en hapt naar de prikkel. De zuig-slik-reflex  zorgt ervoor dat zodra iets in het mondje van je baby komt hij gaat zuigen en slikken. De kokhalsreflex zorgt ervoor dat zodra er iets te ver in het mondje van je baby komt (zoals een lepeltje) hij zal gaan kokhalzen om het uit zijn mondje te krijgen.

Willekeurig

Naarmate je kind ouder wordt krijgt hij meer controle over zijn bewegingen. Stap voor stap verfijnt hij zijn motoriek. Na verloop van tijd stopt hij zijn handjes en later ook speelgoed ter verkenning in zijn mond. Dit is een teken dat de kokhalsreflex verschuift van voor op de tong naar achter in de mond. Bij volwassenen zit hij meestal achter op de tong. De voedingsreflexen verdwijnen na een paar maanden. Je kind zal nu heel bewust (willekeurig) aan de borst gaan drinken.
Langzaamaan komt ook het vermogen tot kauwen op gang. Rond een maand of acht kan een kind goed kauwen, als hij daarin tenminste genoeg heeft kunnen oefenen. Het laat zich raden dat een kind kauwen niet kan oefenen met gepureerd voedsel.

Vast voedsel

Lange tijd is het advies geweest om vanaf vier maanden te gaan bijvoeden.  Dit stamt misschien uit de tijd dat de kunstvoeding van mindere kwaliteit was dan nu. Omdat zulke jonge baby's nog helemaal geen raad weten met vast voedsel, is men de voeding gaan purereren en met een lepeltje gaan geven.

Inmiddels is uit onderzoek gebleken dat een baby pas rond de zes maanden toe is aan vaste voeding. Pas dan is het afweersysteem van je baby, zijn spijsverteringssysteem en zijn mondmotorische ontwikkeling zover dat hij vast voedsel kan gaan verwerken. Gepureerde voeding is dan niet meer nodig.

Signalen

Maar hoe weet je nu wanneer je baby toe is aan vast voedsel? Is je kind rond een half jaar oud en kan hij al los zitten, dingen vastgrijpen en in zijn mond stoppen? Kijk dan eens wat er gebeurt als je hem bij de maaltijd betrekt. Waarschijnlijk zal hij luidkeels laten weten dat hij ook wat wil van wat jij in je mond stopt. 

Geef hem kleine stukjes eten, zoals een roosje broccoli of bloemkool of een gekookt worteltje en laat hem er lekker mee kliederen. Na verloop van de dagen en weken zal er steeds meer van dat mooie gekleurde spul in zijn mondje en zijn maagje verdwijnen.

Al doende oefent je kind het kauwen en kan hij steeds beter allerlei hapjes de baas. Je leert je kind dat eten leuk is en gezellig: samen eten en zien eten, doet eten. Je zult merken dat je kindje het ‘zelluf doen’ eerder in praktijk kan brengen dan dat hij het kan zeggen.