Reflux of een mondje terug

Sommige baby’s geven na het voeden wat melk terug. De hoeveelheid melk die uit het mondje komt kan flink variëren. Veel moeders maken zich al snel zorgen wanneer hun baby veel spuugt, maar vaak is dit helemaal niet nodig. In dit artikel wordt uitgelegd wat normaal is en wanneer nader onderzoek aan te bevelen is.

Wat is reflux?

Baby’s hebben altijd al melk terug gegeven en baby’s die dit heel vaak deden die noemde men vroeger gewoon ‘spugertjes’. Reflux betekent niet precies hetzelfde als ‘spugen’ of ‘een mondje teruggeven’. Reflux betekent terugstromen en bij baby’s die melk opgeven is er sprake van een gastro-oesofageale reflux: de inhoud van de maag stroomt door de slokdarm terug naar het mondje. Het terug geven van voeding kan een gevolg hiervan zijn. Op zich betekent reflux dus niet dat melk overgegeven wordt, maar uitsluitend het terugstromen van de maaginhoud naar de slokdarm. Gastro-oesofageale reflux kan namelijk voorkomen zonder dat de baby overgeeft. Heel vaak hoor je hiervoor de term  ‘verborgen reflux’, maar eigenlijk is deze term dus fout. Het gaat dan alleen om reflux zonder teruggeven en niet om reflux met teruggeven van melk.

Melk teruggeven

Het is voor een moeder natuurlijk niet aangenaam wanneer ze ziet dat haar baby melk teruggeeft. Instinctief willen moeders hun kinderen voeden en als dit niet lukt omdat de melk niet binnen blijft dan is een moeder snel erg bezorgd. Het lijkt natuurlijk vaak ontzettend veel te zijn, wat daar uit dat kleine mondje komt. Soms lijkt het wel alsof de hele voeding terugkomt. Gelukkig klopt dit meestal niet en gaat het maar om een paar slokjes.

Ben je erg onzeker over de hoeveelheid die je baby teruggeeft, dan kun je misschien het volgende doen. Meet eens 50 cc vloeistof af en giet dit over je keukenaanrecht. Dit geeft een behoorlijke plas. Waarom 50 cc? Omdat dit de maaginhoud van een baby van twee tot drie weken oud is. Waarschijnlijk heeft je baby veel minder teruggegeven. Was het echter wel zo veel, dan was dit inderdaad bijna een hele voeding. Gebeurt dit maar een enkele keer, dan is dit niet erg. Je baby zal later de schade weer inhalen.

Veel voorkomende oorzaken

De reden voor reflux en het teruggeven van melk zijn uiteenlopend. Heel vaak gaat het om lucht die de baby met de melk heeft ingeslikt. Misschien heeft de moeder een sterke toeschietreflex en kan de baby de sterke melkstroom niet verwerken. Als je ziet dat je baby zich verslikt, dan kun je hem misschien even van de borst nemen en de sterkste melkstroom laten weglopen om hem daarna weer aan te leggen. Ga ook nog eens na of je baby goed aangelegd is. Heeft je baby na de voeding vaak last van boertjes en komt daarmee altijd een beetje melk terug, dan kun je hem misschien eens tijdens de voeding een boertje laten doen, bijvoorbeeld bij het wisselen van borst.

Borstvoeding

Aan de borst drinken is ontzettend leuk en rustgevend voor je baby. Sommige kleine genieters blijven daarom iets te lang aan de borst en krijgen een beetje veel melk binnen. Wat er teveel in het buikje zit, dat komt vaak weer eruit. Op zich is dit geen probleem. Het gaat meestal maar om een paar slokjes en je baby zal zich achteraf beter voelen. Soms voel je als moeder aan dat je baby vooral troost en rust aan de borst zoekt en dan kun je hem misschien de meest lege borst aanbieden. Dat is de borst waarmee hij de laatste voeding is begonnen.
Als je baby geen last van het teruggeven heeft, als hij verder vrolijk is, zich goed ontwikkelt en zijn plasluiers goed nat zijn, dan hoef je niet bezorgd te zijn. Dan is het overgeven vooral een wasprobleem en eigenlijk geen medisch probleem.

Uitzonderingen

Maar soms is het ernstiger. Soms heeft een baby duidelijk last na de voeding. Omdat de melk samen met maagzuur zo vaak in zijn slokdarm terug stroomt, heeft hij misschien pijn. Sommige baby’s overstrekken zich na de voeding, ze huilen en ze zijn moeilijk te troosten. De ene baby geeft vaak over, de andere doet dit niet, maar je kunt misschien zien dat hij heel vaak slikt na de voeding. Een baby kan zelfs moeilijkheden met de ademhaling krijgen. Hoe langer de situatie voortduurt, hoe sterker de slokdarm aangetast kan zijn en hoe pijnlijker het voor de baby allemaal kan worden.

Troosten aan de borst

Sommige baby’s willen ontzettend vaak drinken. Moedermelk is namelijk niet irriterend en het verzacht de pijn in de slokdarm. Drinken aan de borst werkt over het algemeen rustgevend en pijnstillend. Daarnaast wordt daardoor speeksel geproduceerd dat het maagzuur neutraliseert en de maag wordt ertoe aangezet om het voedsel sneller aan de darmen af te geven. Op zich is dit dus allemaal heel goed, maar het kan ook wel eens te veel worden. Het frequente drinken kan de melkproductie van de moeder soms te sterk stimuleren. De baby zal dan bij elke drinkbeurt veel melk binnen, krijgen wat het refluxprobleem nog groter kan maken – een vicieuze cirkel dus. Het troosten met de meest lege borst kan hier een oplossing bieden. Eventueel kun je de baby voor een periode van drie uur altijd dezelfde borst aanbieden om daarna de volgende drie uur met de andere kant te voeden. Op die manier krijgt je baby geen grote hoeveelheden melk binnen, ook al vraagt hij heel vaak om de borst. Gewoonlijk is het geven van een fopspeen geen goed idee. Maar bij een baby die erg veel wil zuigen omdat hij pijn heeft, kan een fopspeen – met mate gebruikt – soms verlichting brengen.

Kleine beetjes per keer

Over het algemeen drinken baby’s best vaak kleine porties melk. Voor een baby die veel last heeft van overgeven of van reflux is het dubbel belangrijk dat hij niet te veel voeding in een keer binnen krijgt. Baby’s maagje is namelijk nog klein en op die manier wordt het niet overbelast. Laat je dus niet wijsmaken dat je minder vaak moet voeden, omdat het maagje van je baby rust nodig heeft. Het tegendeel is waar. Voed je namelijk minder vaak, dan zal je baby per voeding veel meer melk moeten drinken en juist dit zal zijn maagje overbelasten.

Maar er zijn ook uitzonderingen. Sommige baby’s kiezen er juist voor om niet vaak te drinken. Zij nemen liever maar af en toe een erg grote maaltijd, geven daarna wel een beetje over, maar hebben voor de rest minder last. Probeer je als mama dan in te grijpen en vaker te voeden, dan zal het reflux probleem bij deze baby’s juist erger worden. Niet echt logisch, maar wel iets wat bij sommige baby’s voorkomt. Het gaat hierbij wel om een heel kleine minderheid van de baby’s. Over het algemeen kun je stellen dat vaak een beetje melk veel beter is voor baby’s met reflux.

Houding

De meeste baby’s willen het liefst rechtop gedragen worden. Voor een baby die last van reflux of overgeven heeft, is dit dubbel belangrijk. In landen waar baby’s de hele dag rechtop gedragen worden is reflux bijna onbekend. Een goede draagdoek kan je hierbij helpen. Ook ’s nachts kan je ervoor zorgen dat de baby niet volledig plat ligt. Als hij heel dicht bij jou slaapt, dan kan zijn hoofdje misschien op je bovenarm rusten. De meeste baby’s die de hele dag rechtop gedragen worden kunnen het liggen ’s nachts wel aan. Ook tijdens het voeden kan je de baby beter een beetje rechtop houden.

Als een baby daarentegen veel op de rug ligt, kan de maaginhoud gemakkelijk terug in de slokdarm stromen en daar pijn veroorzaken. Anatomisch behoren baby’s niet constant plat te liggen. Een van de voornaamste oorzaken van reflux is dan ook het vele plat liggen van baby’s. Stel je vast dat je baby niet graag in zijn bedje ligt en dat hij daarin vaak begint te huilen, dan kan reflux hiervoor verantwoordelijk zijn. Automatisch zal je zo een ongelukkige baby uit zijn bedje willen halen om hem te troosten. Veel rechtop dragen zal ervoor zorgen dat de situatie niet uit de hand loopt en dat de reflux geen groot probleem wordt.

Voedselovergevoeligheid

Een andere oorzaak van reflux kan een voedselovergevoeligheid of allergie zijn. Je kunt – in overleg met je arts- een diëtist raadplegen om hierover uitsluitsel te krijgen. Bij reflux denkt men vooral aan een overgevoeligheid voor koemelkeiwitten, soja, ei of tarwe. Als een moeder een of meerdere van deze dingen tijdelijk uit haar voeding schrapt, is het reflux probleem van de baby misschien opgelost. Het is geen goed idee op eigen houtje op dieet te gaan. Een bezoek aan een diëtist met verstand van borstvoeding is dus echt wel een aanrader. Hij kan je helpen de eventuele boosdoener te vinden en hij kan ervoor zorgen, dat je voeding evenwichtig blijft als je een of meerdere voedingsmiddelen moet weglaten.

Overige oorzaken

Soms kan een ongewone positie in de baarmoeder of een letsel tijdens de bevalling voor reflux verantwoordelijk zijn.
Als rechtop dragen niet voldoende helpt of niet mogelijk is, laat dan je baby grondig door een arts onderzoeken. Pas na een uitgebreid onderzoek zal je arts kunnen vaststellen of er sprake van reflux is en eventueel een behandeling met medicijnen voorstellen.

Zeldzaam, steeds meer projectielbraken

In heel zeldzame gevallen is een vernauwing van de doorgang van de maag naar de darmen of een andere obstructie in het verteringsstelsel voor de reflux verantwoordelijk. Vaak gaat het dan om projectielbraken dat alsmaar frequenter voorkomt of kan de baby tijdelijk helemaal geen voeding binnen houden. Uiteindelijk zal een baby die hiervan last heeft niet meer voldoende groeien en misschien zelfs uitdrogingsverschijnselen vertonen. Stel je vast dat het overgeven van je baby alsmaar erger wordt, dan raadpleeg je zo snel mogelijk je arts. Hij zal de nodige actie ondernemen en je naar een specialist doorverwijzen.

Indikken van voeding

Soms zul je de raad krijgen de voeding van je baby in te dikken. Ook vroegtijdig met vaste voeding beginnen wordt soms voorgesteld bij een baby met reflux. Men veronderstelt ten onrechte, dat iets wat dikkere voeding minder gemakkelijk in de slokdarm terug kan stromen dan melk. Eigenlijk is dit geen goed idee. Borstvoeding laat zich niet zomaar indikken en extra dikke melk blijft langer in de maag omdat ze minder goed verteerbaar is. Het indikken van melk of het bijvoeden van sterk verdikte melk zou de reflux zelfs kunnen bevorderen. Sommige baby’s geven minder over als ze dikkere voeding krijgen, maar dit betekent eigenlijk niet dat ze minder reflux hebben. Je kunt daarmee dus misschien je wasmachine een beetje ontlasten, maar de slokdarm van je baby krijgt nog altijd evenveel of misschien zelfs meer te verduren.

Omdat ingedikte melk langer in de maag verblijft, bestaat daarnaast ook de kans dat de baby niet meer voldoende melk en daarmee dus niet meer voldoende voedingstoffen binnen krijgt. Vaste voeding kan een baby van onder de zes maanden helemaal nog niet goed verteren. Bovendien is het terug geven van andere voedingsmiddelen dan moedermelk voor een baby veel onaangenamer, pijnlijker en zelfs gevaarlijker.

Tot slot: het is tijdelijk

Reflux en het teruggeven van melk is een tijdelijk probleem. Het kan de eerste maanden met je baby erg zwaar maken, maar het goede nieuws is dat het over gaat. Het verteringstelsel, vooral de spieren rond slokdarm en maag, zullen zich alsmaar beter ontwikkelen. Straks kan je baby zelfstandig zitten en zo zelf ervoor zorgen, dat hij niet te vaak plat ligt. Misschien zal je baby nog een hele tijd af en toe overgeven, maar zo veel last als in de eerste tijd zal hij hiervan dan niet meer hebben.