Colostrum afkolven tijdens de zwangerschap

Het afkolven van colostrum tijdens de zwangerschap kan zinvol zijn voor specifieke doelgroepen. Te denken valt aan vrouwen met (zwangerschaps)diabetes, vrouwen met onvoldoende klierweefsel in de borsten of vrouwen die in het verleden een borstoperatie hebben ondergaan. Omdat voor hen het risico op bijvoeden van de baby na de geboorte iets groter is, kan een voorraadje colostrum voorkomen dat de baby kunstvoeding krijgt.

Bij de meeste vrouwen leidt afkolven tijdens de zwangerschap niet tot samentrekkingen van de baarmoeder. Er komt niet meer oxytocine bij vrij dan tijdens het vrijen of tijdens het voeden van een oudere baby of peuter in de zwangerschap. Vrouwen die al eerder prematuur bevallen zijn, kunnen overleggen met hun arts of verloskundige alvorens te gaan afkolven tijdens de zwangerschap.

De moeder kan enkele weken voor de uitgerekende datum beginnen met afkolven. Het afkolven gaat het gemakkelijkst als de borsten warm zijn, bijvoorbeeld na het douchen. De moeder masseert de borsten tot er druppels colostrum komen. Daarna kolft zij met de hand enkele minuten af. Het colostrum kan worden opgevangen met bijvoorbeeld een cupje of theelepeltje. De melk kan vervolgens met een kleine spuit worden opgezogen. Daarna wordt de melk met spuitje en al ingevroren. De datum van het afkolven kan op een etiketje genoteerd worden en op de spuit worden geplakt.

Als de moeder kort voor de bevalling heeft afgekolfd, kan het colostrum gedurende 48 uur achterin de koelkast worden bewaard. Als de moeder bevallen is en om wat voor reden dan ook haar baby niet direct of niet vaak genoeg kan voeden, of als de baby aantoonbaar behoefte heeft aan meer voeding dan hij rechtstreeks bij zijn moeder drinkt, dan kan het voorraadje colostrum aangesproken worden. Zo wordt voorkomen dat de baby met kunstvoeding moet worden bijgevoed.

Als er geen medische noodzaak is voor bijvoeden, is het niet nodig de voorraad colostrum aan te spreken. Ook baby’s van diabetische moeders hebben gewoonlijk voldoende aan het colostrum wat zij bij hun moeder aan de borst drinken. Om genoeg melk binnen te krijgen is het belangrijk dat de baby’s veel op het lichaam van hun moeder zijn, vaak aan de borst gaan en effectief drinken.

Ook voor moeders die niet tot een risicogroep behoren kan afkolven van colostrum in de zwangerschap zinvol zijn. Moeders die al voor de bevalling met de hand hebben leren afkolven, hebben meer vertrouwen in het slagen van de borstvoeding. Niet alleen hebben ze gezien dat hun borsten inderdaad melk kunnen maken, maar ze hebben zich ook de techniek van met de hand afkolven eigen gemaakt. Mocht hun baby niet direct goed aan de borst drinken na de geboorte, dan kunnen ze door af te kolven hun baby toch van voeding voorzien en tevens hun melkproductie stimuleren.

Afkolven van colostrum tegen het einde van de zwangerschap kan voorkomen dat baby’s na de geboorte moeten worden bijgevoed met kunstvoeding. Ervaring met het afkolven met de hand vergroot het zelfvertrouwen van moeders in hun vermogen hun baby zelf te voeden.

Bronnen

• La Leche League Great Britian (2008). Antenatal expression of colostrum. Information Sheet no. 2811.
• Wszolek, K. 2015. Hand expressing in pregnancy and colostrum harvesting—preparation for successful breastfeeding? British Journal of Midwifery, April 2015, Vol 23, No 4.
• Bareza, C. (2013). Planned breastfeeding for a planned birth. Handout Gold Conference 2013.