Stoppen als je een oudere baby, peuter of kleuter aan de borst hebt
30 mei 2022Borstvoeding tijdens de feestdagen
30 mei 2022
Veel moeders kolven hun melk af. Er zijn verschillende kolfapparaten op de markt, die meer of minder geschikt zijn voor verschillende situaties. Welke kolf het beste past bij jouw situatie en waar je allemaal op kunt letten bij het kopen van een kolf lees je in dit artikel.
Elektrische kolf of handkolf?
Er zijn elektrische kolfapparaten en kolfapparaten die met de hand worden bediend. Beide soorten werken op dezelfde manier: de borst wordt geleegd door het ritmische zuigen aan de borst door het opbouwen en verbreken van een vacuüm. Afkolven is heel persoonlijk, niet elke moeder kolft even gemakkelijk af met elke kolf. De meeste moeders kolven met een elektrische kolf meer af, maar anderen kolven juist gemakkelijker met een handkolf af.
Afkolven met de hand
Je hebt niet per se een kolfapparaat nodig om te kunnen afkolven, het kan ook met je handen. Dit vergt enige oefening, maar door het huid-op-huidcontact stimuleert deze manier de melkproductie goed. In tegenstelling tot een kolfapparaat maakt afkolven met de hand gebruik van de masserende werking die de kaakjes van de baby normaal gesproken maken. Er zijn moeders die volledige voedingen op deze manier kunnen afkolven. Klik hier voor meer informatie over afkolven met de hand.
Zuigritme en zuigkracht
Bij het kiezen van een kolfapparaat kun je letten op het zuigritme en de zuigkracht van de kolf. Bij een handkolf bepaal je zelf de zuigkracht en het zuigritme. Bij vrijwel alle elektrische kolfapparaten zijn zuigkracht en zuigritme regelbaar, om het drinken van de baby zoveel mogelijk na te bootsen. Sommige elektrische kolven hebben een hoger zuigritme (120 cycli per minuut of cpm) gecombineerd met een lagere zuigkracht om de toeschietreflex (tsr) op te wekken. Daarna wordt overgeschakeld op een trager zuigritme (60 cpm) met een hogere zuigkracht (tweefasensysteem). Onderzoek laat zien dat de tsr met die methode sneller komt dan wanneer op een constant tempo wordt afgekolfd. Onderzoek lijkt er op te wijzen dat een constant zuigritme tussen de 40 en 60 cpm een iets betere kolfopbrengst geeft dan wanneer gekozen wordt voor het nabootsen van het opwekken van een toeschietreflex.
Tegenwoordig zijn er kolven op de markt die naast zuigen ook met het kolfschild masseren. Recent onderzoek lijkt erop te wijzen dat dit de melkopbrengst nog iets verhoogt ten opzichte van de kolven die alleen vacuüm gebruiken om de melk uit de borst te krijgen.
Borstschild
Het borstschild moet goed passen, met name het deel waar de tepel door het vacuüm in getrokken wordt: de tunnel. Als de tunnel te smal is kan dit voor pijnlijke of kapotte tepels zorgen. Is de tunnel te groot dan gaat een deel van de tepelhof naar binnen, waardoor er wondjes kunnen ontstaan. Niet alle merken kolfapparaten bieden verschillende maten borstschilden aan en niet alle merken leveren meerdere maten meteen bij. Twijfel je aan de maat? Een klein testje kan zijn door de doorsnede van de tepel voor het voeden of afkolven te meten. Tel daarbij zo’n 3 millimeter op. Dit is ongeveer de maat van de kolfschelp. Via internet zijn de maten van 19 tot zo’n 31mm van verschillende merken verkrijgbaar.
Geluid
Het geluid dat de kolf maakt en het volume daarvan, kunnen een overweging zijn bij de aanschaf. Veel vrouwen vinden een kolfapparaat dat behoorlijk wat geluid maakt niet prettig en dat werkt de ontspanning tegen die nodig is voor het toeschieten van de melk. Een handkolf maakt nauwelijks geluid. Er zijn mogelijkheden om bij sommige lactatiekundigen verschillende kolven te beluisteren. Je vindt hierover informatie op internet.
Persoonlijke situatie
Verschillende factoren spelen een rol in de afweging die je maakt: het gevoel dat je bij de kolf hebt, de frequentie waarmee je de kolf gaat gebruiken, het gebruiksgemak en de kosten van het kolfapparaat. De keuze voor een handkolf of elektrische kolf is heel persoonlijk.
Handkolven
Balgkolf en cilinderkolf
Deze type handkolven zijn absoluut af te raden. Het vacuüm is niet goed te regelen, waardoor een té grote zuigkracht kan ontstaan die het borstweefsel kan beschadigen. Deze kolven zijn over het algemeen dan ook niet meer verkrijgbaar.
Pistonkolf
De kolf is niet met één hand te bedienen. De zuiger moet telkens heen en weer bewogen worden terwijl het kolfschild op zijn plek gehouden wordt. Dit kan op den duur een vermoeiende handeling zijn.
Knijpkolf
Knijpkolven zijn met één niet te kleine hand soepel te bedienen, maar kunnen bij langdurig afkolven vermoeiend zijn of rsi-achtige klachten geven. Veel moeders die maar af en toe hoeven af te kolven kiezen voor deze kolf.
Het voordeel van handkolven is dat er geen elektrische aansluiting nodig is en de accu niet leeg kan raken. Zeker wanneer je vaak onderweg of op verschillende locaties kolft, kan een handkolf, eventueel als reserve, handig zijn. Doordat de zuigende werking met de hand zelf te regelen is, kunnen vrouwen zelf tempo en kracht bepalen. Dit kan fijn zijn.
Elektrische kolfapparaten
Elektrische kolfapparaten zijn er in twee soorten: professionele (huur)kolven en kolven die particulier kunnen worden aangeschaft.
De professionele kolven worden doorgaans vooral in ziekenhuizen gebruikt. Voor thuisgebruik zijn ze te huur, bijvoorbeeld bij de thuiszorgwinkel, lactatiekundige of verloskundigenpraktijk. Deze kolven zijn met name geschikt voor het goed op gang brengen van de melkproductie. De motor van een professionele (huur)kolf is krachtiger dan de motor van kolven die voor consumenten verkrijgbaar zijn. De motor wordt gehuurd; de afkolfset moet los worden aangeschaft, meestal moet er ook een borg betaald worden voor de huur.
Kleinere elektrische kolven zijn te koop voor particulieren. Er zijn enkele of dubbele afkolfsets verkrijgbaar. Dubbelzijdig afkolven gaat vaak sneller, omdat de melk in beide borsten toeschiet. Bovendien stimuleert dubbelzijdig afkolven de melkproductie beter dan enkelzijdig afkolven.
Er zijn speciale kolfbeha’s die het mogelijk maken om met vrijwel iedere elektrische kolf ‘handsfree’ af te kolven.
Enkelzijdige kolven worden veel door moeders gebruikt die regelmatig afkolven, maar vaak niet meer dan een of twee dagen per week.
Dubbelzijdige kolven worden veel door moeders gebruikt die alle voedingen voor hun kind afkolven of die meerdere dagen per week weg zijn van hun kind.
Afkolven met een elektrische kolf kan door de kolf aan te sluiten op het elektriciteitsnet of door ingebouwde accu’s. Je bent hier dus afhankelijk van. Sommige kolven kunnen in nood met batterijen worden gebruikt. De motoren gebruiken over het algemeen veel stroom, de batterijen zijn dan ook snel leeg.
Tweedehands kolfapparaat
Over het algemeen wordt het gebruik van tweedehands kolven afgeraden. Kolven hebben een beperkte levensduur en elektrische kolven kunnen daardoor bijvoorbeeld kracht verliezen. Onderdelen van de kolf kunnen verslijten waardoor de kolven kracht en vacuüm verliezen. Op den duur kan dit zorgen voor het niet leegkolven van de borst en mogelijk leiden tot verstopping of het teruglopen van de opbrengst of de productie.
Sommige systemen hebben geen gesloten motor waardoor vuil hierin kan achterblijven. Ook handkolven kunnen, ondanks de mogelijkheid tot het volledig uitkoken van alle onderdelen, haarscheurtjes bevatten waardoor vuil en bacteriën gemakkelijk achter kunnen blijven.
Conclusie
Elke kolf heeft zijn voor- en nadelen. Het is belangrijk te kijken wat voor jou belangrijk is. Kolf je maar af en toe of regelmatig? Heb je toegang tot netstroom? Is weinig geluid bij het afkolven belangrijk? Heeft de kolf verschillende maten borstschilden? Wil je enkel- of dubbelzijdig afkolven?
Welke kolf je ook kiest, hier kun je lezen hoe je kunt afkolven en hoe je de moedermelk kunt bewaren. Deze informatie komt niet altijd overeen met wat in de gebruiksaanwijzing van de kolf staat. We hebben deze informatie samengevat in een gratis flyer.
In de brochure Afkolven en bewaren kun je alles lezen over hoe je kunt afkolven, met welke apparaten en hoe je de moedermelk aan je baby geeft.
